سیستم هیدروپونیک چیست؟
سیستم هیدروپونیک یا کشت بدون خاک، یک روش برای پرورش محصولات کشاورزی بدون استفاده از خاک و خارج از آن است. تفاوت کشت هیدروپونیک و کشت خاکی با یکدیگر بسیار زیاد است. خاک در بعضی موارد ممکن است دارای کمبود مواد غذایی یا دارای ساختار ضعیف باشد، در نتیجه کشت هیدروپونیک بسیار مفید خواهد بود.
حضور آفات یا بیماری ها در خاک به شدت میزان تولید را کاهش می دهد، در صورتی که در کشت هیدروپونیک درصد آفت زدگی به گیاهان بسیار پایین می باشد.
بسیاری از افراد هیدروپونیک را به جای خاک انتخاب می کنند زیرا گیاهان برای رشد به آب کمتری نیاز دارند. در مناطقی با دسترسی محدود به آب کشت هیدروپونیک انتخاب خوبی است. اگرچه روش های متداول و سنتی کاشت در خاک می تواند برای برخی کشاورزان آسان تر باشد، اما مزایای قابل توجهی برای کشت هیدروپونیک وجود دارد. در ادامه به انواع سیستم هیدروپونیک، آموزش آن و مزایا و معایب سیستم هیدروپونیک پرداخته ایم.
انواع سیستم هیدروپونیک
هیدروپونیک مکانیزم پیچیده ای است و تکنیک های متعددی وجود دارد که می توانید برای اطمینان از رسیدن مواد غذایی به گیاهان خود از آنها استفاده کنید. این سیستم ها در سرمایه گذاری و سطح پیچیدگی متفاوت هستند که به شرح زیر می باشد:
1.کشت DWC
2.سیستم هیدروپونیک NFT یا فیلم تغذیه ای
3. ایروپونیک
4.سیستم ویک
5. سیستم اب و فلو (جریان و تخلیه)
6.سیستم قطره ای
-
کشت DWC
این روش همچنین به عنوان روش مخزنی شناخته می شود. کشت DWCیکی از ساده ترین روش های اجرای سیستم هیدروپونیک می باشد. در این روش ریشه ها مستقیماً در داخل محلول غذایی معلق هستند و پرورش دهندگان باید از پمپ هوای آکواریوم برای اکسیژن رسانی به محلول استفاده کنند تا گیاهان اکسیژن مورد نیاز را دریافت کنند.
-
سیستم هیدروپونیک NFT یا فیلم تغذیه ای
در سیستم هیدروپونیک NFT ریشه های گیاه به صورت مستقیم در معرض عبور محلول غذایی قرار می گیرند. لوله و یا کانال ها عناصر غذایی را به ریشه های گیاه می رساند. کانال یا لوله ها از ورقه انعطاف پذیر ساخته شده اند. گیاهان در یک محیط رشد کوچک قرار می گیرند. جهت جلوگیری از تبخیر و ممانعت از ورود نور، دور تا دور گیاهان با ورقه پوشیده می شود و یک محیط بسته ایجاد می گردد.
محیط رشد کوچک اطراف گیاه، محلول غذایی را برای جذب در اختیار آنها قرار می دهد. با افزایش رشد گیاه، ریشه ها به تدریج گسترش یافته و یک شبکه به هم تنیده را داخل کانال ها تشکیل می دهند. طول کانال ها بین ۵ تا ۱۰ متر می باشد که به صورت شیبدار قرار می گیرند. محلول غذایی به بخش بالایی کانال پمپ می شود و سپس به سمت انتهای پایینی کانال جریان می یابد. در طول کانال ریشه ها عناصر غذایی را دریافت می کنند.
-
روش ایروپونیک
ایروپونیک به معلق کردن ریشه ها در هوا و مرطوب کردن آنها می گویند که نوع خاص و بسیار جدیدی از سیستم هیدروپونیک است. این کار با اسپری کردن مواد مغذی به ریشه ها با یک مه پاش یا یک اسپری انجام می گیرد که امکان دریافت مواد غذایی و هم تنفس آزاد گیاه را فراهم میکند.
از طرف دیگر، گازها و مواد غذایی مورد نیاز گیاه به طور کامل در اختیار گیاه قرار می گیرد. در این روش مواد مغذی و آب به صورت ذرات ریز پودر مانندی که در هوا اسپری می شود به ریشه گیاه منتقل می شود و از آنجا که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به گیاه میرسد، منجر به رشد سریع آن می شود.
-
سیستم ویک
در بین تمام روش های هیدروپونیک، این ساده ترین و مقرون به صرفه ترین روش است. برای طراحی سیستم هیدروپونیک ویک به یک مخزن رشد، مخزن نگهدارنده و یک یا چند طناب نمدی یا اسفنجی و یک بستر رشد مثل الیاف نارگیل، رس، مواد متخلخل و ساکن برای نگهداری محلول حاوی مواد غذایی و آزادسازی تدریجی آن، نیاز دارید.
گیاه و مخزن محلول غذایی توسط طناب هایی به هم متصل می شوند که به مرور زمان به آرامی آنها را تغذیه می کند.
-
اب و فلو (جریان و تخلیه)
برای پیاده سازی سیستم هیدروپونیک اب و فلو ابتدا یک مخزن حاوی مواد غذایی و پمپ آب معکوس که قادر به ارسال آب به بیرون مخزن باشد و سپس جمع آوری آب به سمت مخزن باشد نیاز دارید. سپس با گذاشتن پمپ در نزدیکی مخزن، فرایند جریان و تخلیه را برای انتقال محلول مواد به گیاه تامین کنید.
چرخه اب و فلو به نوع گیاهان، آزمایش آب، دمای هوا، چرخه رشد و موارد دیگر بستگی دارد.
-
سیستم قطره ای
سیستم های قطره‌ای معمولاً در محیط های تجاری مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا در مقیاس بزرگ بهتر اجرا می شوند. این تکنیک شبیه به سیستم هیدروپونیک NFT است، جایی که گیاهان در یک کانال جداگانه نگهداری می شوند. به طوری که گیاهان در گلدان های توری روی لایه نازکی از آب و محلول غذایی به صورت معلق آویزان می‌شوند.
در مرحله بعد یک پمپ به طور مداوم آب را در سراسر کانال به جریان می اندازد تا اکسیژن رسانی و جذب مواد مغذی را بهبود بخشد. محلول باقیمانده نیز برای استفاده مجدد به مخزن منتقل می‌شود.
آموزش کشت هیدروپونیک
این روش در حال حاضر بیشتر در گلخانه ها و مکان‌هایی که خاک فقیری دارند یا خاک آنجا به هر صورت دچار آلودگی است و یا در مکان هایی که بحران آب وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد.
مرحله 1
ابتدا اسفنج های حاوی بذر گیاهان را درون صفحه های مسطح با روزنه هایی از هم جدا قرار می دهند، پس از دو روز بذرها از روزنه ها جوانه می زنند. پس از جوانه زدن به سالن کشت بذر منتقل می شوند و به مدت 7 الی 10 روز رشد می کنند. در این قسمت به جای نور خورشید از لامپ های رشد گیاه استفاده می شود.
لامپ ها به صورت چتری طراحی شده اند تا نور به صورت یکسان به جوانه ها تابیده شود. در زمان های معین آب و محلول تغذیه از طریق مخزن برای جوانه ها تأمین می شود. توجه کنید که هیچ گونه خاکی مصرف نشده است و آب روی اسفنج ها ریخته می شود.
در روش تمام اتوماتیک در گلخانه های هیدروپونیک دریچه های مخصوص هوا که در بالای سالن تعبیه شده‌اند، هوای داخل سالن یا گلخانه را که با دی اکسید کربن ترکیب شده است را تهویه می کنند.
مرحله 2
با رشد بذرها در مرحله دوم جا به جایی به سالن کشت بذر انجام می شود. در این مرحله اسفنج ها که در مرحله قبل به صورت یکپارچه بودند به اندازه حدود 2 سانتیمتر مربع و به اندازه ساقه گیاه بریده می شوند و آن ها را در پنل های مخصوص مشبک قرار داده و پس از شستشو به سالن کشت انتقال می دهند.
در این مرحله گیاه رشد کرده و بزرگ‌تر شده است و آب و مواد غذایی از پشت همین پنل مشک به صورت اسپری در دسترس گیاه قرار می گیرد.
مرحله 3
مجموعاً پس از گذشت 10 روز دیگر، دوباره گیاهان را از صفحات مشبک خارج کرده و در صفحات مشبک دیگری که جادارتر باشد قرار می دهند .در این مرحله نیز مانند مرحله پیش گیاهان را شسته و به سالن مربوط به این دوره انتقال می دهند. در این سیستم، فضای خالی میان دو پنل فضای مناسبی برای قرار دادن آب و مواد مغذی برای گیاه است که از طریق لوله و اسپری کردن در دسترس گیاه قرار می گیرد.
در سیستم هیدروپونیک به دلیل عدم استفاده از خاک اثر باکتری ها بسیار کمتر است و همچنین چون ریشه ها در معرض هوا هستند اکسیژن را بهتر از زمانی که درون خاک هستند جذب می کنند که این خود به سرعت رشد گیاه کمک می کند. روزانه گیاهان را در معرض باد ملایم قرار می دهند تا به محیط طبیعی نزدیک باشد .این کار باعث رشد چند برابری گیاه نسبت به محیط هایی با استفاده از خاک می‌شود.
برای خرید تجهیزات هیدروپونیک می توانید از فروشگاه و مشاوره رایگان کارشناسان ما استفاده کنید.
مزایای سیستم هیدروپونیک
رشد گیاهان در سیستم هیدروپونیک مزایای زیادی دارد. برخی از قابل توجه ترین مزایا عبارتند از:
- گیاهان را می توان به صورت هیدروپونیک در تمام طول سال رشد داد زیرا می توان دما، نور و تأمین مواد مغذی را کنترل کرد.
- از آنجایی که سیستم های هیدروپونیک محلول با مواد مغذی بیشتری نسبت به خاک به ناحیه ریشه ارائه می دهند، گیاهان را می توان بدون رقابت برای فضای ریشه به هم نزدیکتر کرد.
- برخلاف باغ های سنتی که نیاز به فضای بیرونی برای گیاهان دارند، سیستم های هیدروپونیک به راحتی در بسیاری از خانه ها، صرف نظر از اندازه یا مکانشان گنجانده می شوند.
- از آنجایی که سیستم های هیدروپونیک در فضای بسته هستند، به این معناست که آفت زیادی وجود ندارد در نتیجه نیاز نیست حشره کش، آفت کش یا حتی قارچ کش تهیه کنید. از بین بردن آفات به خاطر تعداد بسیار کم آنها راحت تر بوده و کشاورزی راحتتری دارید.
- اگرچه سیستم های هیدروپونیک برای رشد گیاهان عمدتاً به آب وابسته هستند، آنها بین 80 تا 90 درصد آب کمتری نسبت به گیاهانی که در خاک رشد می کنند مصرف می کنند.
- هیدروپونیک نیروی کار کمتری نیاز دارد، چون نیاز به خاک ندارید، کارهایی مثل شخم زدن، کاشتن، سم پاشی و مالچ پاشی حذف شده و نیروی کار کمتری نیاز خواهید داشت، درنتیجه زمان کاشت و برداشت نیز بسیار سریع تر خواهد بود.
- یکی از عوامل انتقال بیماری به گیاهان و سپس انتقال آن به انسان ها، کودهای شیمیایی و آفات هستند. سیستم هیدروپونیک با حذف این موارد محصول سالم و بسیار شاداب و تازه ای ایجاد می کند.
معایب سیستم هیدروپونیک
درست است که این سیستم مزایای زیادی دارد، اما متقابلا شامل معایبی نیز می باشد:
- در مقایسه با باغ های سنتی، خرید و ساخت سیستم هیدروپونیک گران تر است.
- هر دو سیستم هیدروپونیک غیرفعال و فعال برای تامین انرژی اجزای مختلف مانند چراغ های رشد، پمپ های آب، هواکش ها، فن ها و غیره به برق وابسته هستند. بنابراین قطع شدن برق کل سیستم را تحت تاثیر قرار می دهد.
- هیدروپونیک به سطح بالاتری از نظارت و رسیدگی نسبت به گیاهان در حال رشد در خاک نیاز دارد.
- از آنجایی که گیاهانی که به روش هیدروپونیک رشد می کنند و به جای خاک در آب رشد می کنند، بیماری های منتقل شده از طریق آب به طور قابل توجهی بیشتر هستند.
- گیاهانی که در سیستم های هیدروپونیک رشد می‌کنند، چون بدون خاک هستند، نسبت به مشکلاتی مانند کمبود مواد مغذی و بیماری سریع تر واکنش نشان می دهند.
- کاشت گیاه با سیستم هیدروپونیک نیازمند دانش و مهارت تخصصی است و اگر نداشته باشید برای کسب تجربه نیاز به زمان و سرمایه بیشتری خواهید داشت.
- در روش هیدروپونیک اگر آب مورد نیاز گیاه قطع شود، گیاه از بین خواهد رفت. پس با اینکه کشت هیدروپونیک راحت است ولی باید دائما حواستان به آب و مواد غذایی باشد.
خرید سیستم هیدروپونیک
حال که بیش از پیش می دانید که سیستم هیدروپونیک چیست می توانید از طریق سایت ایران سان لایت اقدام نموده و خریداری محصولات مرتبط به آن را انجام دهید.
ایران سان لایت به دلیل وارد کردن محصولات آن هم به صورت بی واسطه می تواند بهترین گزینه برای دریافت تجهیزات و سیستم هیدروپونیک باشد. قیمتی به صرفه و کیفیت بالای محصولات در ایران سان لایت به صورت قطعی و یقینی تضمین شده و به همین سبب می توانید از خرید خود اطمینان داشته و خیال آسود باشید.
افراد بسیاری خرید تجهیزات هیدروپونیک برای گیاهان خود را بهترین خرید خود معرفی می کنند.
قیمت سیستم هیدروپونیک
همان طور که پیش تر ذکر شد، قیمت تجهیزاتی که در سیستم هیدروپونیک به کار می رود کم نیست. به همین سبب است که تمامی کشت ها هم اکنون هیدروپونیک نیستند چرا که با توجه به مزایای آن استفاده از روش های دیگر چندان عاقلانه نیست. حال می توانید با وجود این مسئله ارزان قیمت ترین تجهیزات هیدروپونیک را در ایران سان لایت بیابید.
جهت برخورداری از مشاوره رایگان تنها کافی است که با متخصصان ایران سان لایت تماس گرفته و سوالات خود را از آنان بپرسید.
خرید تجهیزات سیستم هیدروپونیک بهترین هدیه ای است که می توانید به گیاهانتان دهید و سپس از ثمر گیاهانتان لذت کافی را ببرید.
