منظور از آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات چیست؟ چطور می توان بدون خاک، سبزیجات مختلف را کاشت و از آنها استفاده کرد؟ تا به حال به این مورد فکر کرده اید که همه سبزیجات خوراکی، پلویی، خورشتی و تزیینی را خودتان با کمترین هزینه بکارید و آنها را پرورش دهید و حتی بفروشید؟ کشت سبزیجات به روش هیدروپونیک دقیقا با همین دیدگاه ایجاد شده تا بتوانید به کمک آب و مواد غذایی ضروری و بدون نیاز به خاک و مشکلات آن که همه ما از آنها خبر داریم، سبزیجات مدنظرتان را کشت دهید. سبزیجات در روش هیدروپونیک معمولا نسبت به روش سنتی رشد سریعتری دارند و در تمام طول سال می توان سبزیجات کاشت و با صرف فضا و آب کمتر به محصولات بیشتری دست پیدا کرد. در ادامه به شما توضیح خواهیم داد که کشت هیدروپونیک سبزیجات شامل چیست و چه شرایطی را باید فراهم کنید و کدام محیط های کشت از همه مناسبتر هستند و این روش چه مزایایی دارد. با ما همراه باشید.
بهترین سیستم کشت هیدروپونیک سبزیجات چیست؟ چگونه بدون خاک گیاه بکاریم؟
برای کسانی که با مراحل آشنا هستند و تنها به آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات به روش مناسب نیاز دارند، تصمیم گرفتیم که ابتدا بهترین محیط و سیستم کشت هیدروپونیک را معرفی کنیم. مزیت استفاده از این سیستم ها این است که می توانید به بهترین شکل مواد مغذی را در اختیار گیاهان قرار داده و با کمترین زحمت بهترین نتیجه را بگیرید. این سیستم ها عبارتند از:
-
سیستم DWC
یکی از محبوب ترین و بهترین سیستم های کشت سبزیجات به روش هیدروپونیک است چون تنظیمات بسیار ساده و سریعی دارد. نیاز به پمپ آب برای انتقال محلول مواد غذایی ندارید چون ریشه آنها در داخل مخزن غذایی که در زیر آن قرار گرفته وارد می شود. پمپ هوا برای اکسیژن رسانی به ریشه ها لازم است. اگر به فکر کشت هیدروپونیک سبزیجات تره، کاهو، تربچه، کلم پیچ، بروکلی و کلم هستید، به سراغ خرید سیستم DWC بروید که تجهیزات آن به طور کامل موجود است.
-
سیستم دراپ
سیستم دراپ به طور کلی یکی از پرکاربردترین نمونه های سیستم هیدروپونیک در دنیاست که بسیار ساده است. تنظیم ساده ای دارد اما برای راه اندازی پمپ زیر آب آن به برق نیاز دارید. از این پمپ برای انتقال آب و مواد غذایی به سبزیجات استفاده می کنند و پمپ هوا هم برای اکسیژن رسانی به ریشه ها نیاز خواهید داشت. سپس محلول غذایی دوباره وارد سیستم هیدروپونیک می شود و این روند تا چندین هفته، بسته به متراژ و تعداد گیاهان، ادامه پیدا می کند تا کل مخزن حاوی مواد غذایی تمام شود. در آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات به مشتریان خود توصیه می کنیم اگر به فکر کشت فلفل، نخود، تربچه، کدو، کدو تنبل، لوبیا و سبزیجات پلویی و خوراکی هستید، سیستم دراپ بهترین گزینه است.
-
ایروپونیک
در آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات جدید و مدرن، سیستم ایروپونیک را توصیه می کنیم که در آن ریشه ها در هوا معلق هستند. مخزن آب زیر هر گیاه قرار دارد که با سیستم اسپری و مه پاش مخصوص، از زیر به آنها آب و مواد غذایی را اسپری می کند. مزیت سیستم ایروپونیک این است که سبزیجات بیشتری خواهید داشت که در مدت کوتاهتری هم رشد می کنند. با این حال همیشه باید سیستم برق پشتیبان داشته باشید چون در صورت قطع شدن یا خرابی سیستم مه پاش، سبزیجات به سرعت از بین خواهند رفت. سیستم ایروپونیک را برای کشت کاهو و سایر گیاهان مشابه آن توصیه می کنیم.
در آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات ایرانی که گونه های بومی آن در داخل کشور رشد می کنند، سیستم ویک و اب و فلو به همراه NFT (در ایران به آن کشت هیدروپونیک سبزیجات لوله پلیکا می گویند) هم پیشنهاد کرده اند اما نسبت به سیستم های معرفی شده برای برخی از سبزیجات مناسب هستند و عمومیت ندارند. به عنوان مثال سیستم NFT فقط برای کشت سبزیجاتی مثل سیب زمینی و فلفل مناسب است یا سیستم ویک برای میکرو گرین ها و فلفل نتیجه خوبی می دهد.
آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات بدون خاک، در خانه و گلخانه
مثل همیشه در این مقاله قصد داریم به آموزش کشت هیدروپونیک صفر تا صد به همراه نکات و معرفی بهترین سیستم های هیدروپونیک بپردازیم تا در تمام طول سال مشغول کشت و کار، برداشت و کسب بهترین نتایج باشید. اگر از خودتان می پرسید کشت هیدروپونیک سبزیجات چگونه است و چطور می توان بدون خاک و فراهم کردن شرایط این گیاهان را کشت داد، ما در ادامه به طور کامل سؤال شما را پاسخ داده ایم. شرایطی که باید برای کشت و پرورش بهینه سبزیجات در روش هیدروپونیک رعایت کنید به شرح زیر هستند:
-
تنظیم pH و EC محیط
تنظیم pH در کشت هیدروپونیک سبزیجات در خانه و گلخانه اهمیت بسیار بالایی دارد چرا که بر روی میزان جذب و دسترس پذیری مواد مغذی مؤثر است. در کشت هیدروپونیک چنانچه pH محیط بالاتر از حد نرمال یا قلیایی باشد، جلوی جذب مواد غذایی گرفته می شود. به عنوان مثال نقص آهن موجب بی رنگ یا زرد شدن برگ ها در گیاهان جوان خواهد شد. کمبود کلسیم در گیاه نیز با فنجانی شکل شدن برگ ها نمود پیدا می کند.
اگر گیاهان در خاک پرورش پیدا کنند، فعالیت میکروارگانیسم ها، مواد آلی و واکنش بین آب و مواد معدنی، pH محیط را تنظیم می کنند. اما در کشت هیدروپونیک سبزیجات در منزل و گلخانه باید همیشه میزان pH تنظیم شود تا گیاهانی سالم با بیشترین میزان رشد را داشته باشید. بهترین pH برای کشت هیدروپونیک گلخانه ای بین 5.5 تا 6.5 است که تقریبا برای همه سبزیجات کاربرد دارد.
برای تنظیم pH یا می توانید از دستگاه های pH متر ما خریداری کنید و خیالی راحت داشته باشید یا برحسب نیاز خود از کودهای ارگانیکی خریداری کنید که با فناوری مخصوص ساخته شده اند و pH محیط کشت را تغییر نمی دهند.
میزان EC که نشان دهنده مقدار نمک های حل شده در محلول ماده غذایی هیدروپونیک است تعیین کننده میزان قدرت محلول نهایی است. اگر میزان EC بیشتر از حد تأیید شده باشد، گیاهان شما خواهند سوخت و قادر به جذب آب و مواد غذایی نخواهند بود. اگر هم میزان EC محلول شما خیلی کمتر از حد مشخص شده باشد، سبزیجات شما برای دریافت مواد غذایی و جبران کمبود آن به رقابت خواهند پرداخت.
-
نور یا روشنایی برای کشت هیدروپونیک سبزیجات
در آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات حرفه ای مشابه با سایر گیاهان وجود نور کافی و تنظیم کردن آن اهمیت بسیار بالایی دارد. برخی سبزیجات مثل سیب زمینی باید نزدیک پنجره های جنوبی خانه باشند و نور کافی دریافت کنند. متأسفانه تأمین شرایط نوری و روشنایی برای سبزیجات مختلف ساده نیست چون هر گیاه به یک مدل نور، شدت و قدرتی نیاز دارند و شبیه هم نیستند.
در کشت هیدروپونیک سبزیجات اسفناج، کاهو، گندم، سیب زمینی و شلغم باید 18 ساعت نور در روز فراهم کنید. بنابراین این سبزیجات مثل گیاهانی هستند که در تابستان گل می دهند. در سیستم هیدروپونیک این گیاهان سبزیجات باید نور زیادی بگیرند. به صورت کلی می توان گفت که از جمله شرایط کشت هیدروپونیک سبزیجات، تأمین نور کافی به میزان 14 تا 18 ساعت در طی شبانه روز است.
از طرفی با توجه به اینکه این میزان روشنایی در روز از طریق نور طبیعی خورشید امکان پذیر نیست نیاز به لامپ رشد گیاه و تایمر خواهید داشت. ما برای شما بهترین نمونه های لامپ رشد گیاه را آماده کرده ایم تا در کنار تایمر بتوانید مصرف برق و میزان روشنایی آنها را کنترل کنید.
-
آب و مواد غذایی برای کشت هیدروپونیک سبزیجات
آب ساده و مقطر برای کشت هیدروپونیک سبزیجات طبیعی شما مناسب است. کودی که خریداری می کنید باید NPK آن معادل 15-15-15 یا 15-20-15 باشد. از کود گیاهی زمانی استفاده کنید که ریشه گیاهان شکل گرفته باشد. آبی که استفاده می کنید حتما شفاف، بی بو و بدون مزه باشد که اساسا بستگی به منشأ آب دارد. آب مقطر خالص حاوی مواد شیمیایی است که آن را خالص کرده اند و آب چاه نیز مواد معدنی طبیعی دارند که مزه و بو را بدون اینکه تشخیص دهید به همراه عناصر آن تغییر می دهند.
صرف نظر از اینکه کدام یک از کودهای ارگانیک سایت از برندهای مختلف را خریداری می کنید باید دقت کنید که حتما حاوی نیتروژن، فسفر، کلسیم، منیزیم، سولفور، آهن، منگنز، مس، روی، مولیبدن، بور و کلر باشد. این مواد غذایی در آب حل می شوند و آب و مواد معدنی را به سمت بخش های مختلف گیاه در سیستم هیدروپونیک منتقل می کنند.
-
دمای مناسب برای کشت هیدروپونیک سبزیجات
یکی از موارد بسیار مهم در آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات ساده تا سبزیجات با ساختارهای پیچیده تر این است که اکثریت آنها به دمای 20 تا 21 درجه سانتیگراد نیاز دارند. بنابراین همیشه باید دمای محیط را چک کنید و حتی لازم است که از گیاهان در برابر گرمای تولید شده توسط لامپ های رشد گیاه محافظ کنید یا جلوی افت شدید دمایی در زمستان را بگیرید. برای این منظور خرید دماسنج های حرفه ای را توصیه می کنیم.
-
بستر کشت عالی برای کشت هیدروپونیک سبزیجات
در کشت هیدروپونیک چون خبری از خاک نیست بهترین بسترهای کشت، راک وول یا پشم سنگ، کوکوپیت یا دیگر گزینه های مشابه است. مشابه با خاک این بسترها و محیط های کشت دارای سوبستراهای خاص برای ریشه ها هستند. طبق تجربه به شما خرید پشم سنگ را توصیه می کنیم چون محیط خنثی و غیر واکنشی نیست و به رشد پیوسته سبزیجات در تمام طول دوره رشد بدون تغییر دادن محیط رشد کمک می کند.
کدام سبزیجات برای کشت هیدروپونیک مناسبتر از بقیه هستند؟
صرف نظر از اینکه سیستم کشت هیدروپونیک سبزیجات عمودی، دراپ، DWC و یا هر نوع سیستم دیگری را انتخاب کرده باشید به طور کلی برخی سبزیجات در این روش نتیجه بهتری می دهند. از این لحاظ سبزیجات به دو دسته تقسیم می شوند:
سبزیجاتی که به مواد غذایی کمی نیاز دارند
- مارچوبه
- ریحان
- فلفل قرمز تند
- پیازچه
- شوید
- کاهو
- رازیانه
- مرزنجوش
- پاک چوی
- جعفری
- نخود فرنگی
- رزماری
- اسفناج
- آویشن
- شاهی
سبزیجاتی که به مواد غذایی زیادی نیاز دارند
- کلم بروکلی
- جوانه بروکلی
- کلم سفید
- فلفل دلمه
- کرفس
- خیار
- بادمجان
- نعناع
- پونه کوهی
- ذرت شیرین
- ترخون
- گوجه فرنگی
- هندوانه
- کدو سبز
قدم به قدم با آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات خانگی و گلخانه ای
تا اینجا متوجه شدید که بهترین سیستم کشت هیدروپونیک برای سبزیجات چیست و کدام شرایط کشت هیدروپونیک سبزیجات باید فراهم باشند تا رشد خوبی پیدا کنند و از بین نروند. در این قسمت طی چند مرحله به شما آموزش می دهیم که چطور هر نوع سبزیجاتی که می خواهید را با سیستم هیدروپونیکی که توصیه کرده ایم کشت دهید.
-
سبزیجاتی که می خواهید با هیدروپونیک کشت دهید را انتخاب کنید
در کشت هیدروپونیک سبزیجات گلخانه ای یا خانگی ابتدا نوع سبزی که می خواهید کشت دهید را انتخاب نمایید. جهت اطلاع شما عزیزان باید بگوییم که برخی از سبزیجاتی که کشت آنها با هیدروپونیک بسیار ساده تر است و نتیجه بهتری با آنها خواهید گرفت شامل کاهو، اسفناج، سیب زمینی، چغندر سوئیسی، کلم پیچ، توت فرنگی، فلفل تند، تربچه، خیار، گل کلم، هویج، فلفل دلمه ای و سبزیجات غذایی و خوراکی مثل نعناع، گشنیز و سایرین هستند. دقت داشته باشید که آموزش کشت هیدروپونیک سبزیجات فلفل دلمه ای و تمامی سبزیجات ذکر شده مشابه هم است.
-
بهترین سیستم کشت هیدروپونیک را انتخاب کنید
برای انتخاب بهترین سیستم کشت هیدروپونیک سبزیجات معطر و کلیه سبزیجاتی که نام بردیم طبق مواردی که در ابتدای مقاله صحبت کردیم عمل کنید. ضمنا برای آشنایی بیشتر با انواع سیستم هیدروپونیک به مقاله جامعی که در این خصوص نوشته شده مراجعه کنید.
-
محلول ماده غذایی و کودها را برای کاشت بذر سبزیجات آماده کنید
آماده سازی بذر سبزیجات یکی از مهمترین مراحل در سیستم هیدروپونیک است. به هیچ وجه از محلول غذایی غلیظ استفاده نکنید چرا که برای دانه هایی که هنوز به بلوغ رشد خود نرسیده اند مضر است. بنابراین توصیه می کنیم حتما با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید تا شما را در خرید بهترین کود برای محصولات شما راهنمایی کنند.
-
بذرها در محیط کشت مناسب بگذارید و در ظرف یا گلدان قرار دهید
مرحله بعدی آماده سازی مکعب های محیط کشت مثل کوکوپیت یا پشم سنگ هستند که باید خیلی آرام بذرها را داخل آن بگذارید. سپس محیط کشت را به گلدان یا سینی رشد گیاه منتقل کرده و یک فضای مناسب برای رشد آنها آماده کنید که تمامی شرایط را قبلا توضیح دادیم.
-
سیستم هیدروپونیک را آماده کنید
بعد از گذشت 2 تا 3 هفته که مواد غذایی و شرایط کافی را برای رشد سبزیجات آماده کردید، ریشه ها تشکیل می شوند. البته این مدت زمان ممکن است بسته به نوع سبزیجات متفاوت باشد. بعد از ریشه زایی باید سیستم کشت هیدروپونیک سبزیجات را آماده کنید تا بذرها را داخل آن بگذارید.
-
تجهیزات هیدروپونیک را متصل کنید
تجهیزات هیدروپونیک مثل لوله های ورودی و خروجی، پمپ هوا و آب، گلدان و سایر موارد را به سیستم هیدروپونیک متصل کنید. دقت کنید که مخزن حاوی آب و مواد غذایی را قبل از استفاده کاملا تمیز کرده و ضد عفونی کنید. اگر آلودگی وارد سیستم شما شود برخلاف کشت خاکی، به کل گیاهان منتقل می گردد. با سیستم هیدروپونیک می توانید بین 80 تا 90% در مصرف آب صرفه جویی کنید.
-
لامپ رشد گیاه را تنظیم کنید
در صورتی که نور کافی برای سبزیجات ندارید تا در طول روز نور طبیعی فراهم کنید، حتما لامپ رشد گیاه مناسب خریداری نمایید و اگر متراژ زیادی دارید، پروژکتور رشد گیاه گزینه مناسبتری است.
-
پمپ را به منبع تغذیه وصل کنید
در این مرحله کافیست پمپ آب را به منبع تغذیه وصل کنید و سیستم کشت هیدروپونیک سبزیجات را راه اندازی کنید. توصیه ما این است که سرعت جریان آب و مواد غذایی حدود 1 تا 2 لیتر در دقیقه باشد.
اگر از سیستم NFT استفاده می کنید همیشه باید مراقب باشید که ریشه سبزیجات مسیر عبور آب و مواد غذایی را مسدود نکند!
فواید کشت هیدروپونیک سبزیجات
حتما تا به حال با فواید و مزایای کشت هیدروپونیک سبزیجات پلویی، خوراکی و غیره آشنا شده اید اما برای اینکه بیشتر با مزایای این روش آشنا شوید و رفته رفته فرهنگ استفاده از این نوع محیط کشت در کشورمان مانند تمام نقاط دنیا پیاده سازی شود، به صورت موردی به آن اشاره می کنیم. با این حال توصیه می کنیم حتما مقاله مزایا و معایب کشت هیدروپونیک و مقایسه آن با کشت خاکی را مطالعه نمایید:
- گیاهان هیدروپونیک عمدتا وابسته به آب و کودهای ارگانیک هستند و در فضای خیلی کوچک با توجه به بودجه شما هم رشد زیادی دارند؛
- امکان کشت گیاهان در تعداد زیاد با رشد سریع و برداشت زیاد محصول وجود دارد؛
- علف های هرز رشد نمی کنند؛
- چون خاک در محیط کشت وجود ندارد خبری از آفات و بیماری های مخصوص خاک هم نیست؛
- سبزیجات به روش هیدروپونیک رشد بسیار سریعتر و بیشتری دارند؛
- فصل خاصی ندارد و در تمام طول سال امکان کشت سبزیجات با روش هیدروپونیک وجود دارد؛
- سبزیجاتی که به روش هیدروپونیک رشد می کنند عموما آفات و بیماری های کمتری می گیرند؛
- اگر در فضای آپارتمانی زندگی می کنید، کشت هیدروپونیک سبزیجات طبقاتی هم امکان پذیر است؛
- طعم، مزه و سالم بودن سبزیجات هیدروپونیک بهتر و بیشتر است؛
- سبزیجات در این روش سایز بزرگتری هم دارند به عنوان مثال اگر از گونه یکسان سیب زمینی استفاده کنید، سایز سیب زمینی هایی که در خاک رشد کرده اند حدود یک سوم خواهد بود؛
- با اینکه در ابتدا هزینه بیشتری باید برای راه اندازی کشت هیدروپونیک سبزیجات بپردازید اما در طولانی مدت تمامی هزینه ها جبران شده و به سود کلانی خواهید رسید.
هزینه راه اندازی سیستم کشت هیدروپونیک سبزیجات چقدر است؟
با توجه به اینکه با چگونگی کشت هیدروپونیک سبزیجات آشنا شده اید قطعا می دانید که امکان مشخص کردن هزینه ها به طور قطعی وجود ندارد. ایران سان لایت به عنوان یکی از بزرگترین شرکت تجهیزات هیدروپونیک سبزیجات و کلیه گیاهان با فروش تمامی تجهیزات و دستگاه ها با قیمت مناسب در کنار شماست تا بتوانید با صرف هزینه معقول و انتخاب بهترین سیستم نتیجه بسیار خوبی بگیرید.
قیمت دستگاه کشت هیدروپونیک سبزیجات بسته به نوع سیستمی که انتخاب می کنید متفاوت است. قیمت بستر کشت هیدروپونیک سبزیجات نیز بسته به اینکه پشم سنگ یا کوکوپیت انتخاب نمایید و به چه میزان نیاز داشته باشید متفاوت خواهد بود. بسته به نوع سبزیجاتی که انتخاب کرده اید، کودهای مدنظر و متراژی که دارید می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید تا بعد از انتخاب تجهیزات مناسب، از قیمت نهایی مطلع شوید.
ضمنا برای اطلاع از لیست تجهیزات سیستم هیدروپونیک و همچنین هزینه کشت با گلخانه هیدروپونیک را در مقالات جامع و کامل آنها مطالعه کنید تا برآورد قیمتی دقیقتری داشته باشید.
