چرا خرید نور مصنوعی برای گیاهان ضروری است؟

خرید نور مصنوعی که به آنها Grow Lights یا Artificial Lights هم گفته می شود برای تأمین نور طبیعی یا جایگزین کردن آن است چرا که در برخی فصل ها مثل پاییز و زمستان و یا مناطقی که شدت نور آفتاب کمتر است و یا داخل آپارتمان ها و منازل که میزان نور طبیعی که به گیاهان می رسد کمتر است، نور مصنوعی گزینه فوق العاده ای است.

اما دو سؤال اساسی در این رابطه وجود دارد: چرا لامپ ها و نورپردازی های مصنوعی که در منازل هستند برای سلامت و رشد گیاه مناسب نیستند؟ با توجه به تنوع زیاد موجود در بازار بهترین مورد برای انتخاب و خرید لامپ رشد گیاه  چیست؟

برای سؤال اول شما عزیزان باید عرض کنیم که اکثر لامپ های خانگی و تجهیزات نورپردازی بیشتر برای روشن کردن فضا هستند اما طول موج مورد نیازی که گیاه بسته به مرحله رشد خود نیاز دارند را تأمین نمی کنند. برخی از لامپ ها نیز مثل لامپ رشته ای گرمای بیش از حدی تولید می کنند که برای رشد گیاه مضر است و بسیار هم پر مصرف هستند. برخی لامپ های خانگی مثل فلورسنت از طیف نارنجی تا آبی را تأمین می کنند و طیف قرمز و غیره در آنها حذف شده است لذا باید به خرید لامپ مخصوص رشد گیاه روی آورد.

سؤال دوم شما پایه و اساس این مطلب را تشکیل می دهد که ابتدا لازم است با چندین مورد آشنا شوید تا بتوانید پس از انتخاب یک گزینه مناسب، بهترین نوع آن را انتخاب کنید. لذا با توجه به تنوع بسیار زیاد لامپ های مخصوص رشد گیاه در بازار، با ما همراه باشید تا راهنمای جامع و کاملی پیرامون خرید نور مصنوعی برای رشد گیاه یا لامپ رشد گیاه دریافت کنید.

در خرید نور مصنوعی با واحدهای اندازه گیری قدرت انتشار نور آشنا شوید

وقتی برای خرید نور مصنوعی اقدام کنید بر روی بسته بندی شاید با واحدهای مختلفی روبرو شوید و یا اینکه برخی اصطلاحاتی را ببینید که هیچ اطلاعات در مورد آن نداشته باشید در این بخش به طور مختصر و مفید به آنها اشاره می کنیم.

فوت  – کندل (Foot Candle): منظور مقدار نوری است که یک شمع معمولی در یک فوت اطراف خود منتشر می کند. لامپ رشد گیاه معمولی به اندازه صدها فوت – کندل نور منتشر می کند.

نور گرم و سرد: حتما در توضیحات انواع مختلف لامپ رشد گیاه یا گرولایت با عبارت نور گرم یا Warm و نور سرد یا Cool مواجه خواهید شد. منظور میزان دما یا گرمای منتشر شده نیست بلکه منظور از نور گرم این است که با خرید نور مصنوعی، نورهای تولید شده در بخش انتهای قرمز طیف نوری است در حالی که نور سرد منظور بخش های آبی و زرد – سبز طیف نوری است.

وات (Watt): معادل میزان جریان الکتریکی مورد نیاز به ازای هر آمپر در هر ولتاژ است. که هر چقدر بیشتر باشد میزان نوردهی بیشتر است.

نانومتر (nm): مقدار طول موج نور مرئی را مشخص می کند که در گرولایت یا  لامپ رشد گیاه در رنج 450 تا 730 نانومتر تولید می کنند.

لومن (lm یا lux): مقدار روشنایی لامپ را مشخص می کند که در خرید نورهای مخصوص رشد گیاه  شاید با این واحد روبرو شوید که تعیین کننده مقدار انتشار نور مرئی از این لامپ هاست.

کدام لامپ رشد گیاه را بخریم؟

در خرید نور مصنوعی باید بسیار دقت داشته باشید چرا که بسته به مرحله رشد گیاه نوع متفاوتی باید استفاده کنید و با توجه به پیچیدگی خاص خود و تنوع بسیار زیاد در بازار، بدون اطلاع از نکات خرید ، تجربه موفقی نخواهید داشت. در این بخش ضمن معرفی هر کدام از انواع لامپ رشد گیاه یا گرولایت به کاربرد و مزایا و معایب هر یک نیز خواهیم پرداخت. مطمئن هستیم که با مطالعه این مطلب تمامی اطلاعات لازم را دریافت خواهید کرد.

• 1-گرولایت های فلورسنتی یا Fluorescent Grow Lights:

این لوله های فلورسنتی که ما ایرانی ها به آن لامپ مهتابی می گوییم مخصوص رشد گیاه طراحی شده اند که در ابتدای نام آنها از حرف T استفاده می کنند که بیانگر قدرت انتشار نور آنهاست که باید در خرید لامپ های رشد گیاه  دقت کنید. هر T بیانگر انتشار نور به اطراف به اندازه یک هشتم (8/1) اینچ است. مثلا اگر T8 خریداری کنید یعنی میزان نوردهی آن به اندازه 1 اینچ به اطراف است و غیره. اگر گیاه شما در مرحله تکثیر باشد، T5 باید خریداری کنید چون نور سرد یا Cool منتشر می کنند.

مزایا:

• ارزان تر از سایر گرولایت ها
• نسبت به اکثر لامپ های رشد گیاه منطقه بزرگ تری را پوشش می دهد
• معمولا طول عمر مفید بیشتری نسبت به اکثر انواع لامپ رشد گیاه دارند

معایب:

• مناسب مراحل رشد رویشی گیاه نیست
• مناسب مراحل گلدهی گیاه نیست

پرورش بنفشه افریقایی با لامپ رشد گیاه 

• 2- لامپ تخلیه با شدت بالا یا HID (High Intensity discharge Lights):

یکی از انواع مدل های موجود در بازار برای خرید نور مصنوعی، HIDها هستند که سیستم های لامپی بزرگی هستند که با اشتعال گاز داخل خود نور تولید کرده و در سه نوع MH یا متال هالیدها (Metal Halide) و سدیم با فشار بالا یا HPS (High Pressure Sodium) و هیبریدی که ترکیبی از این دو نوع است به فروش می رسند.

نور تولید شده از لامپ های متال هالید در محدوده انتهای آبی طیف نور است که برای فاز رویشی رشد گیاه مناسب است. نور تولید شده از لامپ های HPS نیز در محدوده قرمز تا نارنجی طیف نوری است که برای مرحله گلدهی چرخه گیاه مناسب است.

مزایا:

• معمولا قابل تنظیم بوده و با افزایش شدت نور طبیعی از شدت نور آنها کم می شود
• در نوع ترانس دیجیتالی تمامی لامپ های HID را می توان بدون عوض کردن ترانس استفاده کرد
• میزان نور مفید منتشر شده بیشتر از لامپ های فلورسنتی است.

معایب:

• گرمای زیادی تولید می کنند که اگر بر روی آنها نظارت کافی نباشد امکان سوختن گیاه هم وجود دارد
• نیاز به تجهیزات اضافه ای مثل ترانس و رفلکتور نیز هست.
• کارآمدی و راندمان کاری آنها به مرور زمان کم می شود پس در خرید گرو لایت  از این مدل ها حتما به طول عمر مفید آنها دقت کنید تا قبل از اینکه کامل از کار بیافتند تعویض شوند.

• 3- لامپ های دو پایه ای یا DE یا Double-ended:

نوع دیگری از لامپ های HID و یا دقیقتر نوعی از HPS، که  با آن مواجه خواهید شد لامپ های DE هستند که که برخلاف لامپ های HPS معمولی، دو پایه بوده و از دو طرف داخل ترانس مربوطه وصل می شوند.

مزایا:

• این نوع لامپ ها در مقایسه با نوع تک پایه (SE یا Single-ended) کارآمدی و راندمان بسیار بالاتری دارند به عنوان مثال لامپ های تک پایه بعد از 10 هزار ساعت کارکرد، راندمان خود را از دست می دهند در حالی که گرولایت های DE در این وضعیت هنوز 90% راندمان خود را حفظ کرده اند!
• باریک تر بوده و باعث می شود در ارتفاع یکسان نسبت به سایر لامپ های رشد گیاه نور بیشتری برسد.

معایب:

• گرمای نسبتا زیادی تولید می کنند که بدون نظارت باعث سوختن برگ های گیاه می شود
• از خنک کننده نمی توان همراه آنها استفاده کرد تا از شدت گرمای آن کاسته شود چرا که بر روی نیتروژن داخل لامپ اثر منفی گذاشته و کارایی آن را کم می کند.

مشاهده مدلهای لامپ رشد گیاه 

• 4- لامپ های رشد گیاه از نوع LEC یا CMH:

خرید لامپ هایی  از نوع متال هالید سرامیکی یا CMH (Ceramic Metal Halide) که به آن سرامیک های منتشر کننده نور یا LEC (Light Emitting Ceramics) هم می گویند یک نوع لامپ با دو اسم مختلف هستند که باید به آنها توجه کرده و بدانید که هیچ فرقی با یکدیگر ندارند.

این نوع لامپ ها مشابه لامپ های متال هالیدی است اما به جای رشته های تنگستن یا کوارتز، از رشته های سرامیکی استفاده شده است مزایا و معایب خرید نور مصنوعی از این نوع در مقایسه با سایر گرولایت ها عبارتند از:

مزایا:

• طول عمر دو برابری دارند
• بخاطر وجود المنت سرامیکی نوری که تولید می کنند به نور خورشید شباهت بیشتری داشته و البته گرمای زیادی تولید نمی کنند.
• طیف نوری که منتشر می کنند هم برای مراحل رشد رویشی گیاه مؤثر است و هم مراحل گلدهی.

معایب:

• فقط ترانس های مغناطیسی باید برای آنها استفاده کرد و نصب زاویه دار امکان پذیر نیست
• خرید این مدل از نور مصنوعی هزینه بیشتری دارد
• پرورش دهندگان گل و گیاه برای کار در زیر این نوع لامپ ها باید عینک آفتابی و پیراهن های آستین بلند استفاده کنند.

• 5- گرولایت های LED:

ال ای دی رشد گیاه یا LED (Light Emitting Diode) یکی از انواع جدید در دنیای لامپ ها یا نورهای مصنوعی است که خرید این مدل از نور مصنوعی به طور گسترده در دنیا صورت می گیرد. توجه داشته باشید که برای شیفت دادن و خرید از مدل LED و کنار گذاشتن مدل های قدیمی تر نیازمند هزینه ابتدایی زیادی است با این حال محبوب ترین مدل نور مصنوعی در دنیا که میزان فروش بسیار بالایی هم دارد، LED رشد گیاه است.

مزایا:

• از لحاظ مصرف انرژی عملکرد بسیار بهتری دارند و بیشتر نور تولید می کنند تا گرما در نتیجه راندمان بالایی دارند.
• بیشتر نور سرد تولید می کنند.
• یکی از بادوام ترین انواع نور مصنوعی است که طول عمر زیادی دارند
• خیلی راحت می توان به سرپیچ های معمولی هم وصل کرد
• طیف نوری تولید شده گسترده بوده و بسته به مرحله رشد و نمو گیاه و حتی نوع گیاه می توان مدل مناسب را خریداری کرد.

معایب:

• قیمت خرید بالاتری دارند
• شاید نیاز به رفلکتور باشد که البته تقریبا این عیب تا حد زیادی رفع شده است

چرا نور لامپ رشد گیاه بنفش است ؟

• 6- لامپ های سولفور پلاسما:

این مدل از نور مصنوعی، نوعی از لامپ های LEP هستند که با سوختن گاز داخل آن در دمای بسیار بالا نور تولید می کنند که تکنولوژی تقریبا جدیدی است و کاملا تست نشده است اما به هر حال امکان خرید نور مصنوعی از این مدل وجود دارد.

مزایا:

• طیف نوری که تولید می کنند به طیف نور طبیعی شباهت زیادی دارد.
• در اتاق های رشد گیاهی که سقف بلند دارند یا مکان هایی که امکان نصب نزدیک نور مصنوعی به گیاه وجود ندارد بهترین گزینه است
• طول عمر بسیار بالایی دارند که نسبت به انواع قدیمی و قبلی خود، 3 تا 4 برابر بیشتر عمر می کنند.

معایب:

• توجه داشته باشید که پس از استفاده از  نور مصنوعی پلاسمایی نباید آن را نزدیک گیاه ببرید چون گرمای زیادی تولید می کند.
• بسیار گران قیمت هستند و به جز موارد تحقیقاتی و غیره صرفه اقتصادی ندارند
• برخی از تجهیزات آن بسیار بزرگ بوده و نیاز به سیستم های پشتیبان برای نصب است.

• 7- لامپ های القایی یا Induction:

به این نوع لامپ ها که لامپ های فلورسنتی فشرده با وات بالا یا CFL هم گفته می شود برای اشتعال گاز داخل خود جهت تولید نور از انرژی حاصل از جریان مغناطیسی استفاده می شود و به همین دلیل میزان نسبت نور به گرمای تولید شده بالایی دارند و در نتیجه راندمان کاری بسیار بالاست. طول عمر آنها تا 100 هزار ساعت بوده و بیشترین میزان عمر مفید را در بین سایر گرولایت ها برای خرید نور مصنوعی دارند.

مزایا:

• کارایی بسیار بیشتر
• دوام بسیار بالاتر
• سریعا روشن شده و نیاز به گرم شدن محفظه داخلی برای تولید نور نیست
• نور سرد یا Cool تولید می کنند و در نتیجه هم می توان نزدیک به گیاه استفاده کرد و هم نیاز به سیستم تهویه نیست

معایب:

• هزینه خرید نوع CFL بسیار بالاست
• کارایی آنها در مقایسه با نوع LED پایینتر است.
• هنگام کار صدا تولید می کنند و حتی امکان تداخل در عملکرد وای فای و اینترنت گوشی هم دارند.
  

  خرید نور مصنوعی از نوع HID در دو مدل مختلف MH و HPS

نکات خرید نور مصنوعی برای گیاهان

مهم ترین نکته این است که به هیچ وجه نمی توان نور مصنوعی ایده­آلی پیدا کرد و در خرید نور رشد گیاه  باید به مرحله رشد گیاه و نوع گیاه (نیازمند نور کم، نور زیاد و خنثی) و طیف نوری تولید شده از لامپ های مخصوص رشد گیاه و گرم یا سرد بودن نور مصنوعی خریداری شده دقت کنید که در بالا تمامی مزایا و معایب و کاربردهای هر یک را ذکر کردیم تا بتوانید با کمک این راهنمای خرید نور مصنوعی جامع، کاملا هوشمندانه و منطقی عمل کنید.

منابع مقاله :

1.  
   • https://www.greenhousetoday.com/do-plants-grow-better-in-sunlight-or-artificial-light/
   • https://www.maximumyield.com/the-pros-and-cons-of-the-different-types-of-grow-lights-available-for-indoor-agriculture/2/3452
   • https://www.urbanvine.co/blog/11-core-guidelines-urban-farmers-must-know-before-buying-grow-lights